De vier grote gaten in ons belastingstelsel

Voor Sander van de Kloof die een boek aan het schrijven is. Sander Schimmelpennick die als zovele tienvinkers (8 = oud geld, 9 = studie rechten en 10 = lid van studentencorps) de belastinggaten kent maar als een van de weinige uit die bevoorrechte groep ze probeert te dichten.

Toen Rutte de dividendbelasting wilde afschaffen werd ik woke. Aandeelhouders hebben de macht overgenomen. Winsten en reserves uit de reële economie vloeien weg naar het grootkapitaal. Nederland begint steeds meer op een kapitalistische dictatuur te lijken.
Nieuwe maatregelen -zoals de winstbelasting omhoog- zijn lapmiddelen die maskeren dat ons belastingstelsel verrot is. Verder dan hoger minimumloon, de rijken en bedrijven zwaarder belasten, iedereen een vast contract en een voltijdsbonus komen onze politici niet. Werkenden worden zoet gehouden met steeds absurdere arbeids- en consumentenrechten. Tegelijkertijd maken het recht op doorbetaling bij ziekte, de ontslagbescherming en transitievergoedingen werkgevers zo huiverig voor vaste contracten dat ze massaal zijn uitgeweken naar ZZPers en uitzendkrachten. Flexwerkers en het MKB hebben de grootste klappen opgevangen van de coronacrisis en dreigen nu de genadeklap te krijgen door de hoge energieprijzen.


Groen is belasting over inkomsten uit de reële economie; zaken die waarde toevoegen aan de maatschappij; de geldtransacties die goederen en diensten betreffen.

Oranje is belasting over geldopnames uit een bedrijf; het is een verplaatsing van geld, het geld gaat van bedrijf naar aandeelhouder, er wordt geen waarde toegevoegd.

Blauw is belasting over inkomsten uit kapitaal. Inkomsten uit kapitaal hebben geen waarde voor de maatschappij, het is toegevoegde waarde voor de eigenaar van het kapitaal. Personen betalen belasting over fictief rendement, bedrijven over daadwerkelijk rendement.

Geel zijn inkomsten voor de overheid; Belasting Toegevoegde Waarde. Het wordt geheven over goederen en diensten in de reële economie. ZZPers dragen het af over hun uren, bedrijven over hun aandeel in de bedrijfsomzet. Particulieren betalen het als ze goederen of diensten kopen.

Grijs zijn uitgaven van de overheid rechtstreeks aan personen en bedrijven.


De vier grote gaten in ons belastingstelsel:


1. Winstbelasting

Hoe groter het bedrijf hoe meer geld er is voor fiscalisten die weten hoe je belasting kunt ontwijken. Hoe internationaler, hoe makkelijker winsten naar het land met de laagste winstbelasting verschoven kunnen worden. Hoe meer gelieerde ondernemingen, hoe makkelijker broekzak-vestzak is. Hoe abstracter de bezittingen (derivaten, goodwill, intellectueel eigendom) hoe meer mogelijkheden om creatief te boekhouden. Hoe meer inkomsten uit kapitaal (financiële instellingen, banken, beurshandelaren, investeerders), hoe moeilijker de financiële constructies te doorgronden zijn. En anders wordt er wel een ANBI-stichting opgericht om winsten belastingvrij af te romen.

Hoe meer winst, hoe hoger het belastingtarief. Hoe hoger het belastingtarief, hoe lucratiever om de winst te dempen. Het MKB zal relatief meer winstbelasting afdragen dan het grootbedrijf.


2. Dividend

Dividend = winstuitkering. In wezen zijn het opnames uit de bedrijfskas. Deze opnames zijn niet aan regels gebonden; als er verlies gedraaid wordt kun je geld onttrekken aan het bedrijf; is het geld nodig om te investeren, dan kun je er een lening voor afsluiten, je kunt meer uitkeren dan de winst, je kunt er eigen aandelen mee kopen. Geld verdiend in de reële economie kan ongelimiteerd door aandeelhouders uit bedrijven gehaald worden. Van het ooit zo florerende bedrijf V&D zijn alle panden verkocht en de opbrengsten uitgekeerd.

In het overzicht noem ik deze opname uit de bedrijfskas voor grootaandeelhouders en aandeelhouders met aanmerkelijk belang winstuitkering en voor overige aandeelhouders dividend. Er zijn opmerkelijke verschillen, zo is het belastingtarief winstuitkering, veelal MKB, met 27% fors hoger dan van dividend met een tarief van 15%.

Dividendbelasting mag in het land van vestiging door personen en bedrijven verrekend worden met de inkomsten- of winstbelasting. Onderaan de streep houdt onze overheid dus alleen de belasting over van dividend dat is uitgekeerd aan buitenlandse aandeelhouders en aandeelhouders die geen andere belasting betalen.
Voor aandeelhouders die de dividendbelasting nergens mee kunnen verrekenen is het gunstig om het bedrijf (op papier) te verhuizen naar een land zonder dividendbelasting. Deze groep kan aandelen vlak voor de dividenduitkering tijdelijk elders parkeren, het zogenoemde dividendstrippen. Ook voert deze groep complexe (internationale) fiscale procedures om de ingehouden belasting terug te vorderen van de Nederlandse staat.

Winstuitkering mag nergens mee verrekend worden, het is een onherroepelijke belasting. Daarom lenen MKB-ondernemers liever met rente van hun eigen bedrijf dan dat ze het geld uitkeren.


3. Belastingvoordelen

Om buitenlandse investeerders te lokken [Blok die ons vastgoed verkwanselt], om te voorkomen dat bedrijven naar het buitenland vertrekken [Shell] en onder het mom van werkgelegenheid [arbeidsmigranten, lage lonen] worden er belastingvoordelen gegeven en afspraken gemaakt met de belastingdienst.

Hoe groter het bedrijf, hoe sneller men in aanmerking komt voor investerings-, speur- en ontwikkelingsaftrek en bovendien de middelen heeft om het uit te (laten) zoeken. Hoe groter het bedrijf, hoe meer er gelobbyd kan worden voor aantrekkelijke regelingen.

Opdrachtgevers mogen de BTW van ZZPers als voorbelasting verrekenen. Mede daardoor zijn ZZPers goedkoper dan werknemers waarover premies afgedragen moeten worden. BTW-afdragende ZZPers leveren echter een eindproduct. En als dat niet zo is -de dienst van de ZZPer wordt verhandeld- dan is het een verkapt dienstverband, een schijnzelfstandige.

Zie hier wat de belastingdienst zegt over BTW voor uitgaven in de horeca:


Met BTW kan de overheid de consumptie sturen. Internationale vliegtickets zijn echter BTW-vrij en zonnepanelen vallen in het hoge tarief.


4. Kapitaalbelasting

Het meeste geld wordt tegenwoordig verdiend met kapitaal: speculatie, investeringen, kredietverlening, verzekeringen, koerswinsten, dividend enzovoort. Inkomsten die enkel waarde hebben voor de eigenaar van het kapitaal. Nog maar een klein deel van het aantal geldtransacties heeft betrekking op goederen en diensten; de reële economie. Het overgrote deel zijn financiële transacties.

Bedrijven betalen nauwelijks belasting over deze inkomsten, zie de gaten 1 en 2; de winst- en dividendbelasting.

Personen betalen belasting over een fictief rendement dat met een ingewikkelde berekening bepaald wordt waardoor het voor de leek billijk lijkt.

De allerrijksten halen vaak meer rendement (koerswinsten, huurinkomsten, waardestijging vastgoed) dan het fictieve en betalen over dit verschil geen belasting. Bovendien mogen ze ingehouden dividendbelasting (inkomsten uit aandelen) verrekenen.


Ook aan de uitgaven kant gaat het mis:

5. Uitkeringen en toeslagen

Regelgeving is ingewikkeld. Uitvoering bureaucratisch. Geld komt niet terecht waar het zou moeten. Als je geen woning kunt vinden onder de sociale huurgrens krijg je geen huurtoeslag, studenten die huur betalen aan hun ouders en tegelijkertijd een studietoelage van diezelfde ouders krijgen ontvangen het wél. Kinderopvangtoeslag kon je krijgen voor oppas-opa als die zich inschreef als gastouder, anderen moesten het hele ontvangen bedrag terugbetalen bij een klein administratief foutje.


6. Subsidie en steun

Regels zijn dermate complex dat steun en subsidie voornamelijk terecht komt bij grote bedrijven die er een 'mannetje' op kunnen zetten. Daarbij zijn er drempelbedragen. Boeren draaien op subsidie. Banken zijn gered met belastinggeld. Het overgrote deel van de coronasteun om vaste banen te behouden is terechtgekomen bij het grootbedrijf. Vaste diensters zijn ermee doorbetaald, flexwerkers zijn ontslagen en het MKB is leeggebloed.



Het geld dat verdiend wordt met arbeid en de winsten uit de reële economie vloeien door ons verrotte belastingstelsel linea recta naar het grootkapitaal. Al jaren! Geld verdiend met kapitaal is nauwelijks belast en arbeiders profiteren niet mee van bedrijfswinsten. Dat moet en kan anders én eenvoudiger.
Slopen en opnieuw beginnen.


Mijn zeven tips als je een nieuw belastingstelsel gaat bouwen:
  1. Inkomsten zijn inkomsten of ze nu verdiend zijn met werken of met kapitaal. Voeg box 1 en 3 samen.
  2. Schaf de winstbelasting af, maak er een verplichte winstuitkering voor personeel van. Verdeling op basis van gewerkte uren, niet op het salaris. De fulltime werkende arbeider krijgt evenveel als de fulltime werkende manager.
  3. Leg dividend aan banden. Alleen bij winst. Het deel van de winst dat uitgekeerd wordt aan aandeelhouders even groot als het personeelsdeel.
  4. Personen kunnen de betaalde belasting over winstuitkering en dividend verrekenen met de inkomstenbelasting. Bedrijven kunnen de betaalde dividendbelasting niet verrekenen omdat er geen winstbelasting meer is.
  5. BTW ZZP-ers niet aftrekbaar als voorbelasting en gebruiken voor werkverzekeringen.
  6. Schaf belastingvoordelen, steun en subsidie bedrijfsleven af en gebruik dat geld voor sociale zekerheden. Maak in ruil daarvoor de arbeids- en consumentenrechten minder absurd. Waarom moet een kapper die van de overheid zijn zaak moet sluiten vanwege corona het loon doorbetalen of een transitievergoeding betalen?
  7. Schaf de toeslagen, belastingvrije voet, aftrekposten, belastingkortingen en bijstandsuitkeringen af. Vervang het door een belastinguitkering afgestemd op de persoonlijke situatie; ouderen wat meer, studenten wat minder. Wijlen Robin Fransman zette in zijn goede tijd uiteen hoe je dat kunt doen.

De voordelen:

  • Stimuleert personeel én aandeelhouders om winst te maken.
  • Winstgevende bedrijven zijn aantrekkelijker om voor te werken.
  • De bedrijfskas kan niet meer leeg getrokken worden door aandeelhouders.
  • Bedrijven waar geen of nauwelijks winst gemaakt wordt verdwijnen.
  • Het loont altijd om te werken, er is geen armoedeval, er wordt niet gekort op een bijstandsuitkering of toeslag.
  • Meer belastingopbrengsten door winstuitkering en dividend.
  • Meer belastingopbrengsten door afdracht BTW ZZPers.
  • Minder bureaucratie.
  • Minder fraude.


Voor uitleg over de reële economie volg FTM het waterwerk van ons geld

Eerdere opiniestukken hierover, jaja soms moet het hoofd leeg hier:
De crisis volgens Artoek 2012
Cashen op de beurs 2019
De tunnelvisie van Borstlap en hoe het anders kan 2020
De zieke en verziekte arbeidsmarkt 2020
De BV Nederland 2020